Women of Influence 2021
Ειδικό Αφιέρωμα- Γυναίκες σε ηγετικές θέσεις στο Ελληνικό επιχειρηματικό γίγνεσθαι
1. Πώς έχει διαμορφωθεί στις επιχειρήσεις η παρούσα κατάσταση λόγω COVID-19, καθώς και ποιά είναι η πρόβλεψή σας για το μέλλον;
Στα μέσα της δεκαετίας του 1940, καθώς πλησιάζαμε στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, την φοβερότερη πολεμική αναμέτρηση που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα, με ανθρώπινες απώλειες που ξεπέρασαν τα 60 εκατομμύρια θανάτους, με αναγκαστικές μετακινήσεις πληθυσμών, με πλήρη ηθική κατάπτωση, υλικές καταστροφές, με το παγκόσμιο βιοτικό επίπεδο να καταρρέει και μια παγκόσμια οικονομία να εξασθενεί, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ –παρέα με τον Ρούσβελτ- εργαζόταν πάνω στην ιδέα δημιουργίας ενός διεθνούς οργανισμού που θα δημιουργούσε τις συνθήκες διατήρησης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, θα εξασφάλιζε την ισορροπία και την επαναφορά των ανθρώπων στη Ζωή! Τα Ηνωμένα Έθνη γεννηθήκαν το 1945 μέσα στην θηριωδία ενός παγκόσμιου πολέμου και ήταν τότε που ο ηγέτης της Μ. Βρετανίας, Ουίνστον Τσόρτσιλ, ανέφερε την ευφυή με διαχρονική αξία φράση: «Ποτέ μην αφήνεις μια καλή κρίση να πάει χαμένη».
Ερχόμαστε στο σήμερα, 76 χρόνια μετά, να βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια κρίση πανδημίας με θύματα ανθρώπους και επιχειρήσεις, με μια παγκόσμια κοινωνία και οικονομία να δοκιμάζεται καθημερινά.
Η ‘κρίση’ είναι μία έννοια που χρησιμοποιείται για να περιγράψει συνθήκες οι οποίες συγκροτούν το αίσθημα μιας γενικότερης απειλής, μιας παθολογικής κατάστασης που έχει ξεφύγει από τα φυσιολογικά όρια μέσα στα οποία θα έπρεπε αυτή να κινείται.
Με αναφορά στον επιχειρηματικό κόσμο, η πανδημία -ως κρίση- έχει ήδη διαμορφώσει συνθήκες που επηρεάζουν τόσο το εσωτερικό (micro) όσο και το εξωτερικό (macro) περιβάλλον του. Εκτιμώ ότι είναι άσκοπη η αναφορά στις συνθήκες και στην υφιστάμενη κατάσταση του επιχειρηματικού κόσμου καθώς η κάθε επιχείρηση και οι άνθρωποι της, βιώνουν αυτή την κρίση με τον δικό τους τρόπο. Ενδιαφέρον, ωστόσο, έχει η αναφορά στους τρόπους διαχείρισης της κρίσης ώστε να μην πάει χαμένη· να την διαχειριστούμε σοφά, με σύνεση και αισιοδοξία ως μέσο ανασυγκρότησης και αλλαγής προς το καλύτερο.
Ξεκινώντας από το εσωτερικό περιβάλλον μιας επιχείρησης που αποτελεί τον βασικό πυλώνα βιωσιμότητας, είναι σημαντικό να αναφερθούμε στον δείκτη ‘ανθεκτικότητας’ που έχει αναπτύξει απέναντι στις απρόβλεπτες (κρίσιμες) καταστάσεις, συγκεκριμένα σε ποιές προληπτικές ενέργειες έχει προβεί η επιχείρηση και ποιές στρατηγικές αντιμετώπισης έχει σχεδιάσει;
Σχετικά με τις προληπτικές ενέργειες, μια επιχείρηση διαμορφώνει και διατηρεί ένα υγιές, εσωτερικό περιβάλλον όταν -ως όλον– πιστεύει στο όραμα του ηγέτη της, όταν επενδύει συνεχώς σε πόρους και σε ανθρώπινο κεφάλαιο, όταν φροντίζει για την ενδυνάμωση -ψυχική και πνευματική- των ανθρώπων της, όταν αναγνωρίζει τα δυνατά και αδύνατα σημεία της, όταν διαχειρίζεται τις απειλές ως ευκαιρίες, όταν γνωρίζει τους στόχους και τον προσανατολισμό της, όταν επενδύει σε έρευνα και ανάπτυξη και κυρίως όταν έχει δομήσει μηχανισμούς ευελιξίας και προσαρμοστικότητας ώστε να επιβιώνει και να ευδοκιμεί σε όποιες συνθήκες (θεωρία Δαρβίνου)
Μια ευέλικτη επιχείρηση, έχει προβλέψει και έχει διαμορφώσει ένα δυναμικό εσωτερικό περιβάλλον ικανό να αντιμετωπίσει αναπόφευκτες απειλές και προκλήσεις. Βασική προϋπόθεση η ‘υγιής’ ηγεσία, γι’ αυτό και οι επιτυχημένες επιχειρήσεις επιλέγουν ηγέτες και διευθυντικά στελέχη που δεν επιδιώκουν να χτίσουν το δικό τους ΕΓΩ, αλλά να αναπτύξουν το ΕΜΕΙΣ του οργανισμού.
Όσον αφορά στις στρατηγικές αντιμετώπισης της κρίσης, υπάρχουν επιχειρήσεις που παραμένουν παθητικές και επικεντρώνονται στο πρόβλημα. Οι ανθεκτικές επιχειρήσεις έχουν προβλέψει και έχουν επενδύσει στα μέσα και στα εργαλεία που θα επιφέρουν άμεσες λύσεις χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι βγαίνουν αλώβητες. Είναι αυτές όμως που θα σημειώσουν τις λιγότερες απώλειες. Επιπλέον, δεν είναι λίγα τα παραδείγματα επιχειρήσεων όπου μεσολάβησε μια κρίση για να δοκιμαστούν και να αναπτυχθούν.
Εκτιμώ ότι στο μέλλον η εξέλιξη των επιχειρήσεων έγκειται στις συνέργειες και στις συνθέσεις ομάδων από ανθρώπους που σκέπτονται διαφορετικά. Σε άτομα ικανά, ευέλικτα, με καινοτόμες ιδέες που θα παράγουν αξία για τις ίδιες τις επιχειρήσεις και ταυτόχρονα για την κοινωνία. Άνθρωποι που θα εστιάσουν στην βιώσιμη ανάπτυξη εφαρμόζοντας ανθρωποκεντρικά μοντέλα μετάβασης των επιχειρήσεων από το τί προσφέρουμε, στο πώς και στο γιατί προσφέρουμε.
-
Πιστεύετε ότι στην εποχή μας οι γυναίκες μπορούν να ηγηθούν και σε επιχειρήσεις που ηγούνται μόνο άνδρες;
Θα μου επιτρέψτε, αρχικά, να εκφράσω μια προσωπική παραδοχή. Εκτιμώ ότι ζούμε σε ένα κόσμο που κυριαρχεί ο άνδρας. Και γιατί όχι; Είναι στη φύση του, και η αποδοχή της φύσης και των μοναδικών χαρακτηριστικών που αναγνωρίζονται στα δύο φύλα, φέρνει και την ισορροπία σε μια ετερόφυλη σχέση που εξελίσσεται σε οποιοδήποτε περιβάλλον: προσωπικό, κοινωνικό, επαγγελματικό.
Η ηγεσία, όμως, ως όρος δεν περιγράφει φύλο, ηλικία, τίτλο ή θέση σε μια επιχείρηση ή κλάδο. Είναι μία ανθρώπινη ικανότητα, μια στάση ζωής, μια προσωπική επιλογή ευθύνης και δέσμευσης απέναντι στους ανθρώπους και στην κοινωνία. Η ηγεσία είναι μία μορφή τέχνης που γοητεύει, εμπνέει και προσανατολίζει σε κάτι σπουδαίο. Επιπλέον, αν θέλαμε να επισημάνουμε ένα κοινό χαρακτηριστικό των ανθρώπων που ηγήθηκαν παγκοσμίως και άλλαξαν τον κόσμο, αυτό σίγουρα δεν θα ήταν το φύλο τους.
Εκτιμώ, λοιπόν, πως το ζήτημα που θα πρέπει να μας αφορά δεν έγκειται στο να αξιολογήσουμε τη δυνατότητα μίας γυναίκας να ηγηθεί σε συγκεκριμένες θέσεις και επιχειρήσεις. Αφορά αποκλειστικά στην αξιολόγηση και επιλογή ανθρώπων ικανών, με δυναμική και κριτική σκέψη, (αυτο)πειθαρχία, με ανεπτυγμένες προσωπικές δεξιότητες ώστε να αλληλεπιδρούν θετικά με συνεργάτες και συνανθρώπους, να επικοινωνούν αποτελεσματικά, να εμπνέουν, να αναθέτουν ρόλους και να έχουν την ευελιξία να διαχειριστούν προβλήματα σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον.
Οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν –εκ φύσεως- διαφορετικές προσεγγίσεις, χωρίς να αξιολογούνται ως σωστές ή λανθασμένες, απλά είναι διαφορετικές και το διαφορετικό είναι καλό! Ειδικά στον τομέα των επιχειρήσεων, το διαφορετικό οδηγεί σε εναλλακτικές οπτικές, επιτυχημένες στρατηγικές, ευέλικτα μοντέλα διοίκησης και στυλ ηγεσίας που συνθέτουν μια ευφυή επιχείρηση που καινοτομεί, πρωτοπορεί και διαφοροποιείται στην αγορά.
-
Ποια η θέση της γυναίκας στην σύγχρονη κοινωνία;
Ακούω συχνά να περιγράφεται η αυξανόμενη παρουσία των γυναικών στο παγκόσμιο επιχειρηματικό γίγνεσθαι ως σύγχρονη τάση, ως trend της εποχής. Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω. Δεν είναι τάση. Είναι μία εξέλιξη της ίδιας της ανθρώπινης φύσης.
Υπάρχει μια αγγλική ρήση ‘Men make houses, women make homes’, περιγράφοντας τους διακριτούς αλλά και συμπληρωματικούς ρόλους των δύο φύλων: ο άντρας είναι αυτός που κτίζει και η γυναίκα που δημιουργεί. Εκτιμώ ότι έμμεσα αυτή είναι μια εύστοχη αποτύπωση του ρόλου της γυναικάς και της θέσης που κατέχει στη σύγχρονη κοινωνία.
Η γυναίκα διαχρονικά έχει υποστεί διακρίσεις και έχει στερηθεί θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Οι σύγχρονες, ωστόσο, πολιτισμένες κοινωνίες μέσω κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών δράσεων και κινημάτων ενέπνευσαν σταδιακά την εσωτερική της απελευθέρωση.
Η γυναίκα της σύγχρονης κοινωνίας έχει ξεκινήσει ένα δημιουργικό ταξίδι αποκαλύψεων, έχει ορίσει την ταυτότητα της, έχει καθορίσει τους ρόλους της, έχει αναγνωρίσει τις ικανότητες της και κυρίως έχει επιβάλει την αυθεντικότητα της ως Άνθρωπος. Συνεπώς ως αυτοδύναμη ανθρώπινη οντότητα έχει την ελευθερία να κατακτήσει τη θέση που επιθυμεί στη σύγχρονη κοινωνία. Και αναφέρω σκόπιμα τη λέξη ‘κατακτά’ γιατί κάθε μορφή κατάκτησης απαιτεί μάχη και καθημερινό αγώνα, είτε είσαι άντρας είτε γυναίκα.
Η προσωπικότητα μας είναι το ανεκτίμητο εργαλείο που μας προσφέρει την ελευθερία να δημιουργούμε, να διαμορφώνουμε και να αναπτύσσουμε την μοναδική μας ταυτότητα στην κοινωνία. Όμως ταυτόχρονα, ας μην ξεχνάμε, πως μας προσδίδει και την απόλυτη ευθύνη για τις επιλογές που κάνουμε, τις αποφάσεις που λαμβάνουμε και τους ρόλους που επιτελούμε.