Women of Influence 2022
Ειδικό Αφιέρωμα- Γυναίκες σε ηγετικές θέσεις στο Ελληνικό επιχειρηματικό γίγνεσθαι.
1.Πόσο έχει επηρεάσει τις επιχειρήσεις η συνεχιζόμενη πανδημία COVID-19; Ποια θα είναι επιχειρηματικά η μετά COVID-19 εποχή;
Επιχειρηματικά, η μετά COVID-19 εποχή, εκτιμώ ότι θα οριστεί από το επίπεδο ανθεκτικότητας που έχει αναπτύξει η κάθε επιχείρηση και οι άνθρωποί της ατομικά και συλλογικά. Η ανθεκτικότητα άλλωστε είναι αρχέγονο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τη διαχρονική της αξία και να αξιοποιήσουμε τη δυναμική της. Το μέλλον ανήκει στις ευέλικτες επιχειρήσεις που θα προσαρμό-ζονται έξυπνα, θα εξελίσσονται στρατηγικά και θα αναπτύσσονται δυναμικά.Είναι σημαντικό αρχικά να συνειδητοποιήσουμε πως οι άνθρωποι -και όχι οι επιχειρήσεις- είναι οι βασικοί αποδέκτες των επιπτώσεων της πανδημίας. Ο COVID-19 συνεχίζει να επηρεάζει και –δυστυχώς- να καθορίζει αμείλικτα την εξέλιξη της κοινωνικής, επαγγελματικής και προσωπικής μας ζωής. Οι επιχειρήσεις -ως ομάδες ανθρώπων- δοκιμάζονται και καλούνται να διαχειριστούν αποτελεσματικά την κρίσιμη αυτή κατάσταση. Η κρίση, ως όρος, χρησιμοποιείται για να περιγράψει συνθήκες οι οποίες συγκροτούν το αίσθημα μιας γενικότερης απειλής, μιας παθολογικής κατάστασης που έχει ξεφύγει από τα φυσιολογικά όρια μέσα στα οποία θα έπρεπε αυτή να κινείται. Οι επιπτώσεις της κρίσης για μια επιχείρηση δεν αφορούν όμως μόνο στο μικρόκοσμό της αλλά και στο ευρύτερο πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό πλαίσιο, αφού ‘επιχείρηση’ και ‘κοινωνία’ αλληλεπιδρούν. Θεωρώ αναγκαίο, λοιπόν, να κατανοήσουμε πως η κρίση είναι μια κατάσταση που δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί παθητικά και εγωκεντρικά, αλλά ενεργητικά και ολιστικά. Συγκεκριμένα, μια επιχείρηση που στοχεύει πάντα στα υψηλότερα επίπεδα απόδοσης οφείλει να επενδύει αρχικά στην ενδυνάμωση, στην εξέλιξη και στην προστασία των ανθρώπων της. Το ανθρώπινο κεφάλαιο σε συνδυασμό με τα απαιτούμενα συστήματα και τις προβλεπόμενες επιχειρησιακές διαδικασίες συνθέτουν το πολύτιμο ‘όλον’ της επιχείρησης, που συνδράμει ουσιαστικά και ολιστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη της.
2.Η στροφή που συντελέσθηκε από το εμπειρικό στο επιστημονικό management ήταν μια από τις αιτίες της αναρρίχησης των γυναικών στην ηγεσία των επιχειρήσεων;
Ακούω συχνά να περιγράφεται η αυξανόμενη παρουσία των γυναικών στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι ως τάση, ως trend της εποχής. Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω. Δεν είναι τάση. Είναι εξέλιξη. Μία εξέλιξη της ίδιας της ανθρώπινης φύσης. Επιπλέον, αν θέλαμε να επισημάνουμε ένα κοινό χαρακτηριστικό στη ζωή των σημαντικότερων ανθρώπων παγκοσμίως, ανάμεσα στους πιο χαρισματικούς ηγέτες, επιστήμονες, ερευνητές, και σε όλους αυτούς τους σπουδαίους ανθρώπους που άλλαξαν τον κόσμο, αυτό σίγουρα δεν θα ήταν το φύλο τους. Συνεπώς, η ‘αναρρίχηση’ γυναικών σε ηγετικές θέσεις οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στο γεγονός ότι υπάρχουν τομείς και υπηρεσίες που απαιτούν συγκεκριμένα προσόντα, δεξιότητες και ικανότητες, εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία στα οποία μπορούν να ανταποκριθούν γυναίκες που τα διαθέτουν.
Σχετικά με το ερώτημα που τίθεται, ιστορικά η Επιστημονική Διοίκηση ξεκινά στα τέλη του 19ου αιώνα. Άρα ως μοντέλο διοίκησης προϋπάρχει. Ο Πατέρας της Επιστημονικής Διοίκησης Frederick Winslow Taylor (1856 – 1915) ασχολήθηκε με τη μελέτη των αιτιών και των επιπτώσεων των προβλημάτων που επηρεάζουν μια επιχείρηση χρησιμοποιώντας συστηματοποιημένη γνώση και εφαρμόζοντας επιστημονικές μεθόδους, όπως παρατήρηση και μέτρηση, για τη βελτίωση της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τον Taylor, «Η Επιστημονική Διοίκηση είναι μια τέχνη του να γνωρίζεις ακριβώς τι θέλεις να κάνουν οι άνθρωποι σου και να επιβλέπεις ότι το κάνουν με τον καλύτερο και οικονομικότερο τρόπο».
Η εμπειρία, από την άλλη, θεωρείται κύρια πηγή γνώσης και αυτή η γνώση αποκτά ανεκτίμητη αξία όταν αξιοποιείται σε μια εποχή που παγκοσμίως οι επιχειρήσεις βιώνουν συνθήκες που επικρα- τούν εξελισσόμενες και απρόβλεπτες καταστάσεις. Το Εμπειρικό Management έρχεται λοιπόν να παίξει ένα ρόλο ζωτικής σημασίας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων χρησιμοποιώντας ως εργαλεία την πολύτιμη πρακτική εμπειρία και την αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους.
Συνεπώς, οι γυναίκες που εφαρμόζουν επιστημονικές αρχές διοίκησης σε συνδυασμό με δεξιότητες εμπειρικής διοίκησης, είναι προετοιμασμένες και απόλυτα ικανές να ηγηθούν και να συμβάλουν αποφασιστικά στην επιτυχημένη πορεία μιας επιχείρησης.
3.Στις ημέρες μας υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός γυναικών οι οποίες βρίσκονται στην ηγεσία επιχειρήσεων. Πιστεύετε ότι ασκούν την ηγεσία με επιτυχία, ώστε να συνεχισθεί και σε περισσότερες επιχειρήσεις μελλοντικά;
Η γυναίκα διαχρονικά έχει υποστεί διακρίσεις και έχει στερηθεί θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Οι σύγχρονες, ωστόσο, πολιτισμένες κοινωνίες μέσω κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών δράσεων και κινημάτων ενέπνευσαν σταδιακά την εσωτερική της απελευθέρωση. Η γυναίκα της σύγχρονης κοινωνίας έχει ξεκινήσει ένα δημιουργικό και επιτυχημένο ταξίδι επιβάλλοντας αρχικά την αυθεντικότητά της ως Άνθρωπος. Δεν είναι απλά “η γυναίκα.” Η δράση και η επιτυχία της στο να κατακτήσει σημαντική θέση στον παγκόσμιο επιχειρησιακό στίβο δεν ανάγεται πλέον στο φύλο της, αλλά στις ικανότητες και δεξιότητές της, στη δυναμική της και στην πολυδιάστατη προσωπικότητά της ως Άνθρωπος.
Θεωρώ πως το ζήτημα που θα πρέπει να μας αφορά δεν έγκειται στο να αξιολογήσουμε τη δυνατότητα μιας ισχυρής γυναίκας ή ενός ισχυρού άνδρα να ηγηθεί σε συγκεκριμένους κλάδους. Αφορά αποκλειστικά στην αξιολόγηση ανθρώπων ικανών να ηγηθούν, με δυναμική και κριτική σκέψη, ταπεινό πνεύμα και αυτοπειθαρχία. Η ηγεσία, άλλωστε ως όρος δεν περιγράφει μια θέση και σίγουρα δεν αφορά συγκεκριμένους κλάδους, αλλά μία ανθρώπινη ικανότητα χωρίς επιμέρους τίτλους. Μία μορφή τέχνης που γοητεύει, εμπνέει και προσανατολίζει σε κάτι σπουδαίο. Κυρίως όμως η ηγεσία είναι μια στάση, μια προσωπική επιλογή ευθύνης και δέσμευσης απέναντι στους ανθρώπους.
Υπάρχουν, ωστόσο, συγκεκριμένοι κλάδοι που απαιτούν συγκεκριμένα προσόντα, δεξιότητες και ικανότητες, εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία. Συνεπώς, ο άνθρωπος -είτε άντρας είτε γυναίκα- που πληροί τις προϋποθέσεις και καλείται να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του αντίστοιχου κλάδου, μπορεί να ηγηθεί. Άλλωστε, η διοίκηση των επιχειρήσεων αφορά στην επιλογή κατάλληλων ανθρώπων στις ανάλογες θέσεις. Ένα ‘πλεονέκτημα’ ωστόσο των γυναικών managers είναι ότι διαθέτουν ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης, υψηλότερο δείκτη ενσυναίσθησης, διαφορετική αντίληψη της εργασιακής εμπειρίας και συνεπώς αντιλαμβάνονται τον κόσμο διαφορετικά. Αυτό, ειδικά στον τομέα των επιχειρήσεων, οδηγεί σε διαφορετικές οπτικές, εναλλακτικές στρατηγικές, ευέλικτα μοντέλα διοίκησης και διαφοροποιημένα στυλ ηγεσίας. Θεμελιώδη στοιχεία που συνθέτουν μια ποικιλόμορφη επιχείρηση που καινοτομεί και διαφοροποιείται στην αγορά.